Stosunek pracy jest zawierany pomiędzy dwoma podmiotami. Jedną ze stron jest pracownik, a drugą stroną jest pracodawca. Pracownik zgodnie z kodeksem pracy jest to osoba fizyczna, która wykonuje pracę określonego rodzaju na rzecz pracodawcy w wyznaczonym miejscu i czasie. Pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem przełożonego, a za wykonaną pracę przysługuje mu wynagrodzenie.
Wielu pracodawców staje przed ogromnym dylematem jakim jest pytanie jak zwolnić pracownika z klasą?
Pracodawca musi kierować się dobrem firmy. Zwolnienie pracownika nigdy nie jest sprawą prostą, zatem bardzo istotne jest dobre przygotowanie się pracodawcy do rozmowy dotyczącej zwolnienia pracownika. Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić poprzez wypowiedzenie umowy za porozumieniem stron, dyscyplinarnie bądź też wskutek wypowiedzenia. Jest wiele przyczyn zwolnienia pracownika, do najczęściej spotykanych należą przyczyny ekonomiczne, likwidacja stanowiska pracy, utrata zaufania, naruszenie przepisów prawa pracy, długotrwała oraz często powtarzająca się niedyspozycja pracownika.
Szef może wręczyć dyscyplinarkę pracownikowi tylko w sytuacji poważnego naruszenia obowiązków pracowniczych (na przykład pojawienie się w pracy pod wpływem środków odurzających), utraty uprawnień, które są niezbędne do wykonywania pracy na obecnym stanowisku pracy. Najczęstszym powodem zwolnień dyscyplinarnych jest sytuacja, gdy zawodowy kierowca traci uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi wskutek czego nie może wykonywać swoich obowiązków pracowniczych. Podobnie sytuacja przedstawia się na stanowiskach w których wymagane jest zaświadczenie o niekaralności, a pracownik zostanie skazany prawomocnym wyrokiem sądowym.
Pracodawca musi zdecydować o momencie, w którym powiadomi pracownika o ustaniu stosunku pracy. Oczywiście, jeżeli głębiej się nad tym zastanowić, to dojdziemy do wniosku, że żaden moment nie jest odpowiedni na przekazanie takiej informacji. Jeżeli poinformujemy pracownika o przedmiotowej sytuacji w poniedziałek to wydajność jego pracy w danym dniu będzie niewielka, a ponadto wpłynie to na atmosferę panującą w miejscu pracy.
Z drugiej zaś strony, poinformowanie możliwie jak najwcześniej pracownika o tym, że w niedługim czasie zostanie bez pracy daje mu czas na rozpoczęcie poszukiwań nowego zatrudnienia. Wydawać by się mogło, że idealnym momentem na zwolnienie będzie piątek przed zakończeniem pracy, jednakże w takiej sytuacji pracownik może poczuć się oszukany w związku z tak późnym poinformowaniem go o tejże sytuacji, wszak takiej decyzji żaden pracodawca nie podejmuje z godziny na godzinę.
Nadto, oprócz moralnych dylematów pracodawcy pozostają prawne uregulowania dotyczące zwalniani pracowników zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę. Jeżeli pracownik zatrudniony był w oparciu o umowę o pracę na okres próbny do dwóch tygodni, wtedy okres wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze. Jeżeli umowa była zawarta na więcej niż 2 tygodnie to okres wypowiedzenia wynosi jeden tydzień. Pracownik, który był zatrudniony trzy miesiące ma dwu tygodniowy okres wypowiedzenia.
Gdy umowa została zawarta na czas określony lub nieokreślony wówczas pracownikowi przysługuje dłuższy okres wypowiedzenia. Pracownik zatrudniony na okres krótszy niż sześć miesięcy ma dwutygodniowy okres wypowiedzenia, pracownik zatrudniony na minimalnie sześć miesięcy ma prawo do miesięcznego wypowiedzenia. Natomiast pracownicy zatrudnieni na minimum trzy lata, posiadają prawo do trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia.
Okres wypowiedzenia jest niezbędny przy poszukiwaniach nowego zatrudnienia przez zwolnionego lub zwalniającego się pracownika. W sytuacji, gdy to pracownik składa wypowiedzenie, wówczas pracodawca ma czas na znalezienie odpowiedniego kandydata na stanowisko, które zostanie w niedługim czasie zwolnione.
Ważnym aspektem dotyczącym zwolnień pracowniczych jest wykorzystanie urlopu wypoczynkowego, zarówno tego zaległego jak i aktualnego. W sytuacji, gdy pracodawca nie wyraża zgody na wykorzystanie urlopu przez pracownika, zobowiązany jest do wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany przez pracownika urlop wypoczynkowy, który należał mu się za wykonywaną przez niego pracę.
Decyzja o wypowiedzeniu umowy o pracę lub wręczeniu tzw. dyscyplinarki, nie jest przyjemna dla żadnej ze stron, dlatego tak ważne jest zwolnienie pracownika z klasą i rozstanie się – w miarę możliwości – w pozytywnej atmosferze. Nigdy bowiem nie wiadomo co nas czeka w przyszłości, na dalszej ścieżce kariery zawodowej.
